با افزایش جمعیت سالمندان در سراسر جهان، سلامت روان در دوران سالمندی به یکی از اولویت‌های مهم سلامت عمومی تبدیل شده است. سلامت روان سالمندان شامل وضعیت عاطفی، شناختی و رفتاری افراد بالای ۶۰‑۶۵ سال است که تحت تأثیر تغییرات زیستی مغز، بیماری‌های مزمن، عوامل ژنتیکی و تحولات اجتماعی مانند بازنشستگی یا سوگ قرار دارد.

شایع‌ترین اختلالات روانشناختی در سالمندان

افسردگی و اضطراب از جمله اختلالات شایع در سالمندان هستند که به دلیل بروز علائم غیرمعمول، اغلب تشخیص داده نمی‌شوند. این اختلالات می‌توانند ناشی از انزوای اجتماعی، بیماری‌های مزمن یا فقدان عزیزان باشند.

اختلالات شناختی و زوال عقل مانند آلزایمر علاوه بر کاهش حافظه، بر توان تصمیم‌گیری، قضاوت و عملکرد اجرایی اثرگذارند. مطالعات نشان داده‌اند که افراد با اختلال ذهنی خفیف (MCI) حدود ۱۵‑۲۰٪ در جمعیت سالمندان هستند و افسردگی، سطح پایین تحصیلات، افزایش سن، و سابقه سکته مغزی از مهم‌ترین عوامل خطر محسوب می شوند.

تغییرات زیستی از جمله نورودژنراسیون یا تحلیل سلول‌های عصبی با افزایش سن، عملکرد شناختی و خلق‌وخو را تحت تأثیر قرار می‌دهد. التهاب مزمن مغز یا نوروالتهاب نیز نقش مهمی در بروز علائم روان‌پزشکی و افت شناختی دارد. علاوه بر این، سالمندان نسبت به داروها حساس‌تر هستند و ممکن است دچار عوارض جانبی شدیدتری شوند.

مسیرهای بهبود مراقبت:

برای بهبود مراقبت از سلامت روان سالمندان، رویکردهای میان‌رشته‌ای که شامل همکاری بین متخصصان اعصاب، روان‌پزشکان، پزشکان سالمندی و مراقبان هستند، ضروری است. امروزه شواهدی وجود دارد که درمان ترکیبی (دارویی + روان‌اجتماعی) در پیشگیری یا کند کردن روند زوال عقل مؤثر است و حمایت اجتماعی، تعامل اجتماعی فعال و آموزش مراقبان کیفیت زندگی سالمندان را به‌طور چشمگیری ارتقا می‌دهد.

سلامت روان، حق مسلم هر سالمند برای زندگی با کرامت است. در روز جهانی سالمند، بیایید با آگاهی‌بخشی و حمایت، گامی مؤثر در جهت سلامت روان سالمندان برداریم.

تهیه کننده : دکتر فاطمه شمسی کارشناس گروه علوم اعصاب