دانش امروزی مغز نشان می‌دهد که حالت‌های روانی والدین می‌توانند روی نسل بعد تأثیر بگذارند، اما نه از راه ژن‌ها به معنای معمول، بلکه از طریق پدیده‌ای به نام اپی‌ژنتیک. این واژه یعنی تجربه‌های ما، مثل استرس، غم، یا حتی عشق و امنیت، می‌توانند نحوه‌ی کار کردن ژن‌ها را عوض کنند، بدون آن‌که خود ژن تغییر یابد.
وقتی پدر یا مادر برای مدت طولانی نگران، مضطرب یا افسرده هستند، مقدار هورمون‌های استرس در بدن، مثل کورتیزول، افزایش می‌یابد. این هورمون‌ها می‌توانند بر رشد مغز جنین یا نوزاد اثر بگذارند و تعادل میان بخش‌های مختلف مغز را بر هم زنند؛ مثلاً بخش آمیگدال (که احساس ترس را تنظیم می‌کند) بیش‌فعال شود و بخش پیش‌پیشانی (که مربوط به کنترل و تصمیم‌گیری است) ضعیف‌تر شود.

مطالعات جدید در مجلات علمی مانند Nature Neuroscience و Science Advances تا سال ۲۰۲۴ نشان داده‌اند که این تأثیرها در فرزندان والدین مضطرب یا آسیب‌دیده، قابل مشاهده است.
با این حال، مغز انسان انعطاف‌پذیر است و می‌تواند خودش را ترمیم کند. محیطی پر از عشق، آرامش، گفت‌وگو، خواب کافی، تغذیه و ورزش منظم، می‌تواند اثرات منفی استرس را کاهش دهد و سلامت روان را تقویت کند.
پیام نهایی:فرزندان فقط ژن‌ها را از ما به ارث نمی‌برند، بلکه حال درونی و فضای احساسی ما را نیز.
بنابراین مهم‌ترین هدیه‌ی ما به فرزندان، آرامش، محبت و احساس امنیت است، نه فقط ژنتیک.

تهیه کننده : حسین صوفی احمدی دانشجوی دکتری علوم اعصاب دانشکده علوم و فن آوری های نوین پزشکی