معرفی رشته « مهندسی بافت و علوم سلولی کاربردی » از زبان دکتر « علی اکبر علیزاده » عضو هیات علمی دانشکده علوم و فن آوری های نوین پزشکی شیراز

گروه مهندسی بافت و علوم سلولی کاربردی در دانشکده علوم و فناوری های نوین پزشکی شیراز به دنبال ایجاد آسیب جدی در بدن، موجودات زنده سعی در ترمیم ضایعه دارند. این فرآیند بازسازی نامیده می شود. بازسازی در سه سطح متمایز رخ می دهد: سلولی، مولکولی و بافتی. گاهی اوقات بازسازی طبیعی نمی تواند آسیب را به طور کامل ترمیم کند. پزشکی بازساختی ظرفیت فوق العاده ای برای ترمیم یا جایگزینی بافت‌ها و اندام‌هایی که در اثر پیری، بیماری یا تروما آسیب دیده‌اند و همچنین بازیابی ناهنجاری‌های مادرزادی ارائه می‌دهد. تا به امروز، داده‌های پیش بالینی و بالینی امیدوارکننده از امکان درمان بیماری‌های مزمن و اختلالات حاد با استفاده از رویکردهای پزشکی بازساختی فراهم شده است. علاوه براین، پزشکی بازساختی برای کمک به بیماری‌هایی که در طیف وسیعی از سیستم‌ها و بافت‌های اندام رخ می‌دهند، از جمله زخم‌های پوستی، بیماری‌های قلبی عروقی، تروما، سرطان و ... راهکارهای نوینی را پشتیبانی می‌کند. پزشکی بازساختی این پتانسیل را دارد که بتواند بر برخی از محدودیت‌های پیوند عضو و بافت فعلی، مانند تعداد محدود اهداکننده و عوارض بالقوه شدید ایمنی، غلبه کند. یک گزینه نوید بخش در زمینه پزشکی بازساختی سلول درمانی است. سلول درمانی یک فناوری پیشرو است که درمان امیدوارکننده ای را برای بیمارانی ارائه می دهد که با رویکردهای درمانی رایج قابل درمان نیستند. هدف سلول درمانی درمان بیماری ها از طریق جایگزینی سلول های آسیب دیده یا از دست رفته با سلول های سالم است. سلول ها به عنوان یک داروی زنده می توانند به محرک های محیطی به روشی هوشمندانه پاسخ دهند، داروها یا سایر درمان های مولکولی این ویژگی را ندارند. سلول درمانی به انتقال مواد سلولی اتولوگ یا آلوژنیک به بیمار برای اهداف پزشکی اشاره دارد . سلول درمانی ترکیبی از درمان های تک سلولی یا چند سلولی مبتنی بر سلول های بنیادی و غیر بنیادی است. معمولاً از سلول‌های اتولوگ یا آلوژنیک استفاده می‌کند. ممکن است شامل مهندسی ژنتیک یا دستکاری در فرمولاسیون باشد. و می تواند به صورت موضعی یا به صورت injection، infusion، زیست داربست یا سیستم های بدون داربست تجویز شود. سلول درمانی حوزه های درمانی متعددی مانند پزشکی بازساختی، ایمونوتراپی و درمان سرطان را در بر می گیرد. سلول درمانی در بسیاری از نشانه های بالینی در اندام های متعدد و با چندین روش تحویل سلولی انجام می شود. بر این اساس، مکانیسم‌های خاص عملکردی موثر ناشی از سلول درمانی در درمان‌ بیماری های مختلف می تواند  بسیار گسترده باشد.

رشته علوم سلولی کاربردی در سال 1391 و در مقطع دکتری تخصصی PhD از زیرمجموعه رشته های علوم پایه پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تاسیس گردیده است که رسالت کلی آن تهیه، تولید، تکثیر، تمایز و فرآوری سلول ها و محصولات بیولوژیک سلولی جهت استفاده در درمان بیماری ها می باشد. این رشته با عناوینی چون سلول درمانی و علوم سلولی کاربردی و پزشکی بازساختی (گرایش سلولی) در گروه های دانشگاهی شناخته می شود و قرابت نسبی با رشته ی مهندسی بافت دارد. سلول درمانی در جهان با توجه به ظهور زمینه های جدید پژوهشی- درمانی همچون پزشکی فرد محور، پزشکی بازساختی و درمان سرطان جایگاه ویژه ای به خود گرفته است و اغلب دانشگاه های مطرح دنیا اقدام به جذب دانشجویان دکتری و پسادکتری در این رشته نموده اند.

دکتر « علی اکبر علیزاده»، عضو هیات علمی دانشکده علوم و فن آوری های نوین پزشکی شیراز

برای ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.